Αγ. Ανάργυροι

Ο ναός των Αγίων Αναργύρων εντάσσεται σε ομάδα μνημείων που συμπεριλαμβάνει τους ναούς του Αγίου Στεφάνου και των Ταξιαρχών Μητρoπόλεως εξαιτίας του κοινού αρχιτεκτονικού τύπου, χαρακτηριστικού για τη Βόρεια Ελλάδα. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική που οικοδομήθηκε τον 10 αιώνα με υπερυψωμένο φωταγωγό στο μεσαίο κλίτος, πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο και εικονογράφηση (τοιχογραφίες) που χωρίζεται σε δύο φάσεις. Το πρώτο στρώμα, σύγχρονο με την οικοδόμηση της εκκλησίας (10ος αιώνας), σώζεται αποσπασματικά και περιλαμβάνει μεμονωμένες παραστάσεις, κυρίως στον νάρθηκα. Το δεύτερο στρώμα χρονολογείται τον 12ο αιώνα, εκτείνεται σε ζώνες στις επιφάνειες του κυρίως ναού και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του υστεροκομνήνειου μανιερισμού. Οι απεικονίσεις των χορηγών της οικογένειας Λημνιώτη στο βόρειο και νότιο κλίτος καταδεικνύουν την Καστοριά ως αξιόλογο διοικητικό κέντρο, με τοπικούς άρχοντες και κρατικούς αξιωματούχους που συνδέονταν συχνά με την αριστοκρατία της Κωνσταντινούπολης και έφεραν την πόλη στο επίκεντρο των εμπορικών και οικονομικών εξελίξεων.

Ag. Anargyroi

The church of St. Anargyroi, which is a group of monuments in their respective churches of St. Stephen and Cathedral Archangels due to the common architectural style, typical for Northern Greece, was built in the 10th century. This three-aisled basilica with a raised skylight in the middle aisle, rich ceramic decoration and illustrations (paintings) which is divided into two phases. The first layer, the modern building of the church, preserved in fragments and includes individual performances mainly in the narthex. The second layer dates from the 12th century, spread over areas on the surfaces of the nave and a unique Byzantine painting sample and expression of ysterokomnineiou mannerism. The illustrations of Lemnos family sponsors the north and south aisle shows Kastoria as significant administrative center, with local politicians and government officials associated with the aristocracy of Constantinople and brought the city at the heart of the commercial and economic developments.

Άγιος Γεώργιος του Βουνού

Ο ναός, μονόχωρος ξυλόστεγος μικρών διαστάσεων, κτίστηκε το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα στους πρόποδες του βουνού του Αγίου Αθανασίου με εξαιρετική θέα προς τη λίμνη και λόγω της τοποθεσίας απέκτησε την προσωνυμία «του Βουνού». Οι αρχικές τοιχογραφίες χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και διασώζονται στον κυρίως ναό και το Ιερό. Το 16ο αιώνα προστίθεται νάρθηκας σε σχήμα Γ στη ΝΔ πλευρά του ναού και τάφος στον ανατολικό τοίχο της νότιας πλευράς του με ξύλινο περίφραγμα. Την περίοδο αυτή ανακαινίζεται ο κυρίως ναός με τοιχογραφίες κυρίως στην ανώτερη και κατώτερη ζώνη του βορείου και ανατολικού τοίχου και τοιχογραφείται ο νάρθηκας. Στα μέσα του 17ου αιώνα ανήκει η παράσταση του έφιππου αγίου Γεωργίου στην εξωτερική πλευρά του δυτικού τοίχου του νάρθηκα και η Άκρα Ταπείνωση στον ανατολικό τοίχο. Η μετατροπή του σε μοναστήρι ανάγεται πιθανότατα το 16ο αιώνα, ενώ κρίνοντας από το φύλο των κτητορισσών (Ευπραξία και Συγκλητική) της παράστασης του αγίου Γεωργίου (1651), η μονή θα πρέπει να ήταν γυναικεία. Το μνημείο αποκαταστάθηκε και συντηρήθηκαν οι τοιχογραφίες του από την ΕΦΑ Καστοριάς στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Saint George of Mountain

The church, single-aisled wooden roof compact, built in the second half of the 14th century at the foot of St. Athanasius mountain with great views of the lake and because of the location acquired the nickname "The Mountain." The original frescoes dating back to the second half of the 14th century and preserved in the nave and the sanctuary. The 16th century added splint-shaped in the SW side of the temple and tomb on the east wall of the south side of a wooden palisade. During this period, renovated the nave with frescoes mainly in the upper and lower zone of the northern and eastern wall murals and the splint. In the mid-17th century belongs the representation of St George on horseback on the outer side of the west wall of the narthex and the Man of Sorrows on the east wall. Conversion of a monastery probably dates back to the 16th century, and judging by the sex of ktitorisson (Efpraxia and Senate) of St. George the show (1651), the monastery must have been female. The monument was restored and preserved frescoes from the EFA Kastoria under the NSRF 2007-2013.

Αγ. Αθανάσιος του Μουζάκη

Ο ναός του Αγίου Αθανασίου του Μουζάκη αποτελεί μνημείο ιδιαίτερης ιστορικής και καλλιτεχνικής σημασίας. Κτητορική επιγραφή στο υπέρθυρο του δυτικού τοίχου πιστοποιεί πως οικοδομήθηκε και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες το 1383/4 με χορηγία ιστορικών προσώπων της οικογένειας Μουζάκη, αρχόντων του Βερατίου της Αλβανίας, που κατέλαβαν την Καστοριά ανάμεσα στη σερβική (1374) και την τουρκική (1386) κατάκτηση. Πρόκειται για μονόχωρο ναό με μεταγενέστερο νάρθηκα και λαμπρό τοιχογραφικό διάκοσμο -υψηλής ποιότητας ζωγραφικής της παλαιολόγειας περιόδου- που αποδίδεται σε σημαντικό καλλιτεχνικό εργαστήριο το οποίο δραστηριοποιήθηκε και σε άλλους ναούς της ευρύτερης περιοχής της Αλβανίας (εκκλησία της Γέννησης στο Mali-Grad (1369), στο αλβανικό τμήμα της Πρέσπας, και στη Ζωοδόχο Πηγή στο Borje (1390), στην περιοχή της Κορυτσάς). Το μνημείο έχει αποκατασταθεί και έχουν συντηρηθεί οι τοιχογραφίες του.

Ag. Athanasios Mouzaki

The church of St. Athanasius of Mouzaki is a monument of special historical and artistic importance. Inscription on the lintel of the west wall of the church certifies that built and decorated with frescoes in 1383/4 sponsored historical figures of Mouzaki family, rulers of Berat in Albania, occupied Kastoria between Serbian (1374) and Turkey (1386) conquest. This is one room temple street with narthex and brilliant mural decoration - high quality painting of Palaiologan period - attributable to important artistic laboratory which operated in other temples of the wider Albanian region (Church of the Nativity in Mali-Grad (1369), the Albanian part of Prespa, and to Zoodochos Pigi in Borje (1390), in Korca region).

Αγ. Αλύπιος Οικονόμου

Ο ναός του Αγίου Αλυπίου ενορίας Οικονόμου είναι ένας μονόχωρος ξυλόστεγος ναός με τρίπλευρη αψίδα στην ανατολική τοιχοποιία και μεταγενέστερο νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Φέρει δύο αποσπασματικά σωζόμενες επιγραφές, μια εκ των οποίων, πιθανότατα δωρεά, χρονολογείται την 3η Μαρτίου 1420 της 13ης Ινδικτιώνος και βρίσκεται στην εξωτερική παρειά του δυτικού τοίχου, πάνω από το υπέρθυρο της εισόδου του κυρίως ναού, συνοδεύοντας την απεικόνιση «κεκοιμημένων», η οποία δεν σώζεται. Στο εσωτερικό του κυρίως ναού σώζεται αποσπασματικά τοιχογραφικός διάκοσμος υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου, ο οποίος τεχνοτροπικά εντάσσεται στο τελευταίο τέταρτο του 14ου αιώνα. Τα θέματα προέρχονται από τον λειτουργικό κύκλο και το Δωδεκάορτο. Διατηρούνται ακόμη ολόσωμες μορφές και προτομές αγίων σε στηθάρια, καθώς και απεικονίσεις της Παναγίας. Η παράσταση της Παναγίας στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης του ιερού, με την προσωνυμία «Η ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΣ», επίθετο που την συνδέει με την εικονογραφική παράδοση της Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι τοιχογραφίες έχουν συντηρηθεί από τη ΕΦΑ Καστοριάς στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Ag Alypios Oikonomou

The church of St. Alypius parish Economou is a single-nave church with wooden roof three-sided apse on the eastern walls and narthex on the west side. It has two fragmentary inscriptions, one of which, probably donation, dating to March 3, 1420 13 Indiction located on the outer wall of the west wall above the lintel of the entrance of the nave, accompanying the display "the dead" which, however, not maintained. Inside the nave preserved fragmentary wall paintings of high artistic level stylistic place in the last quarter of the 14th century. The surviving subjects from the operating cycle and the Twelve. Maintained even full-length figures and busts of saints in stitharia and depictions of the Virgin. The representation of the Virgin in the conch of the apse of the sanctuary, with the nickname "The Church of the Acheiropoietos" epithet that connects the pictorial tradition of Thessaloniki, is particularly interesting.

Αγ. Νικόλαος του Κασνίτζη

Ο Άγιος Νικόλαος του Κασνίτζη είναι ένας μονόχωρος ναός με ελάχιστα φωτιστικά ανοίγματα και σύγχρονο νάρθηκα, όπου απεικονίζονται οι κτήτορες του, Νικηφόρος Κασνίτζης και η σύζυγός του Άννα, ευγενείς τιτλούχοι της τοπικής αριστοκρατίας. Άγνωστος παραμένει ο χρόνος οικοδόμησής του. Εξωτερικά, κοσμείται με περίτεχνο και πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο που περιτρέχει τον ναό σε ζώνες. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό 12ου αιώνα και αποτελούν έργο ενιαίας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η διακόσμηση του ναού διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση και διαιρείται σε τρεις ζώνες, ακολουθώντας την καθιερωμένη διάταξη. Στην ανατολική πλευρά του νοτίου τοίχου υπάρχει τυφλό αψίδωμα με την απεικόνιση του προστάτη αγίου της εκκλησίας, χαρακτηριστικό στους ναούς της Βόρειας Ελλάδας. Το νάρθηκα κοσμούν σκηνές του βίου του τιμώμενου αγίου Νικολάου.

Ag. Nikolaos Kaznitsi

Kasnitsi Agios Nikolaos is a one-room, wood-roofed basilica with minimal lighting and openings splint where the founders are depicted, the titled nobility of the local aristocracy, while unknown remains the foundation of time. Externally adorned with ornate and rich ceramic decoration that runs the temple zones. The interior of the church, full of wall paintings dating back to the second half of the 12th century and are the work of a phase and possibly a painter, is preserved in relatively good condition and is divided into three zones, following the established order. On the eastern side of the southern wall there is a blind arch, depicting the patron saint of the church feature in the temples of northern Greece. The narthex adorn scenes of life of the honored saint.

Αγ. Νικόλαος του Τζώτζα

Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Τζώτζα, που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Καστοριάς στη συνοικία «Απόζαρι», κτίστηκε και τοιχογραφήθηκε αρχικά στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Πρόκειται για μονόχωρο ξυλόστεγο ναό με ημικυκλική αψίδα και μεταγενέστερο νάρθηκα (όψιμοι μεταβυζαντινοί χρόνοι) προς τη νότια και δυτική πλευρά. Στην εξωτερική παρειά του βόρειου τοίχου διατηρείται τμήμα επιγραφής με αποτροπαϊκό και φυλακτικό χαρακτήρα. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος διατηρείται αποσπασματικά και χρονολογείται με βάση τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά περίπου στην εικοσαετία 1360-1380. Το εικονογραφικό του πρόγραμμα αποδίδεται σε τοπικό καλλιτεχνικό εργαστήρι, περιλαμβάνει θέματα από τον λειτουργικό κύκλο και το Δωδεκάορτο, μεμονωμένες μορφές ολόσωμων αγίων και προτομές αγίων σε μετάλλια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύνθεση της Αγίας Τριάδας, συνδυαστικά με τη Βασιλική Δέηση που δεσπόζει στην αετωματική απόληξη του ανατολικού τοίχου στο εσωτερικό του ναού, όπου διαπιστώνεται η δημιουργικότητα, το θεολογικό και δογματικό υπόβαθρο του ανώνυμου ζωγράφου. Το μνημείο έχει αποκατασταθεί και έχει συντηρηθεί ο τοιχογραφικός διάκοσμός του στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Ag. Nikolaos Tzotza

The church of St. Nicholas Tzotze, located on the north side of Kastoria district "Apozari" was built and originally painted in that second half of the 14th century. They roomed aisled basilica with a semicircular apse and narthex (late post Byzantine times) to the south and west sides. On the outer wall of the north wall preserved inscription section apotropaiko- talismanic character. The wall paintings preserved in fragments and dating based on stylistic features about twenty years from 1360 to 1380. The iconographic program of the church is attributed to local art workshop includes topics from the operating cycle and the Twelve, and individual forms of whole body saints and saints' busts in medallions. Of particular interest is the synthesis of the Trinity combination with the Royal Prayer dominating the pediment of the east wall inside the church, where there is creativity and the theological and doctrinal background of the anonymous painter.

Αγ. Στέφανος

Ο ναός του Αγίου Στεφάνου, τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο φωταγωγό και πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο εξωτερικά, οικοδομείται στα τέλη του 9ου με αρχές του 10ου αιώνα. Στα δυτικά του ναού διαμορφώνεται υπερώο με παρεκκλήσιο μικρών διαστάσεων στο νότιο τμήμα, αφιερωμένο στην Αγία Άννα. Στο ιερό σώζεται κτιστός επισκοπικός θρόνος και χαμηλό σύνθρονο που δηλώνει, πιθανόν, τη χρήση του ναού ως επισκοπικού της πόλης. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος αποκαλύπτει δυο κύριες φάσεις ιστόρησης του μνημείου και συνεχή λατρευτική χρήση μέχρι και τα παλαιολόγεια χρόνια. Στο νάρθηκα εντοπίζεται η πρώτη φάση τοιχογράφησης (σύγχρονη με την ίδρυση του ναού) με κυρίαρχο θέμα την παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας, ενώ η δεύτερη φάση (τέλη του 12ου - αρχές 13ου αιώνα) καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα του κυρίως ναού και διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Μεμονωμένες παραστάσεις (που χρονολογούνται το 13 και 14ο αιώνα) υπάρχουν διάσπαρτες σε διάφορες θέσεις σε όλο τον ναό. Το μνημείο έχει αποκατασταθεί πλήρως και έχουν συντηρηθεί οι τοιχογραφίες του από την τότε αρμόδια 11η ΕΒΑ.

Ag. Stefanos

The church of St. Stephen is a group of monuments in the church of the Diocese of Saint Archangels and Saints. Founded in the late 9th and early 10th century and is a basilica mesovyzantiki high skylight and rich foreign ceramic decoration. The portrait of Theodore Lemnos priest founder as depicted in the narthex while above him formed loft - loft and in the southern part of the small chapel formed dimensions of Agia Anna. The sanctuary survives a created throne (?) And low throne. The wall paintings reveals three different phases and continuous religious use. In the narthex found the first wall painting phase (synchronous with the founding of the church) on the Second Coming, the second phase (late 12th-13th century) in most of the nave in relatively good condition, and the third phase (14th century ) scattered around the temple.

Παναγία Κουμπελίδικη

Η Παναγία Κουμπελίδικη, ονομασία που δόθηκε στα χρόνια της τουρκοκρατίας λόγω του ιδιαίτερα υψηλού τυμπάνου του τρούλου, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της Καστοριάς και σε άμεση γειτνίαση με τα τείχη της Ακρόπολης. Πρόκειται για έναν τρίκογχο ναό του 11ου αιώνα που φέρει σύγχρονο, στενό νάρθηκα και εξωνάρθηκα, μεταγενέστερη προσθήκη του 15ου αιώνα. Εξωτερικά διακρίνεται για τον πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο. Το κατάγραφο εσωτερικό του μνημείου χαρακτηρίζεται από επάλληλες εικονογραφικές φάσεις (με κύρια την εικονογράφηση του 13ου και 17ου αιώνα) με θέματα από τον βίο της Θεοτόκου -τιμώμενο πρόσωπο του ναού- και με την σπάνια απεικόνιση της ανθρωπόμορφης Αγίας Τριάδας στην καμάρα του εσωνάρθηκα. Σήμερα έχει αποκτήσει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για την πόλη καθώς αποτελεί έμβλημα – σύμβολο του Δήμου Καστοριάς, σύμφωνα με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Οι τοιχογραφίες συντηρήθηκαν από την Προγραμματική Σύμβαση του Δήμου Καστοριάς- ΥΠΠΟ- ΤΑΠΑ και τη 16η ΕΒΑ.

Panagia Koubalidiki

Notre Koumpalidiki known as Koumpelidiki due to the very high drum of the dome, located at the highest point of Kastoria and in close proximity to the walls. It is a three winged building of the 11th century brought modern, narrow narthex and porch added later in the 15th century. Externally distinguished by the rich ceramic decoration in successive zones with dentil and glazed gauges. The log interior of the monument is characterized by successive pictorial phases (13th - 17th century) with scenes from the life of Mary - guest of honor of the church - and the rare iconographic theme of anthropomorphic Trinity, the arch of the inner narthex. Today has gained a special symbolism for the city, as an emblem / logo of the Municipality of Kastoria, according to the decision of the competent Municipal Council.

Παναγία Μαυριώτισσα (καθολικό)

H Μονή της Παναγίας Μαυριώτισσας ιδρύεται τον 11ο αιώνα. Το καθολικό της είναι ένας μονόχωρος ναός με μεταγενέστερη, ευρύχωρη λιτή. Το 16ο αιώνα προσκολλήθηκε σε τμήμα της νότιας τοιχοποιίας της το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, δίνοντας στο μνημείο τη σημερινή του μορφή. Η τοιχογράφηση του ναού χρονολογείται στο 13ο αιώνα και σώζεται αποσπασματικά. Η ταυτόχρονη εργασία πολλών αγιογράφων στο μνημείο μας επιτρέπει να διακρίνουμε χαρακτηριστικά γνωρίσματα διαφόρων τεχνοτροπικών και καλλιτεχνικών τάσεων της εποχής. Εξωτερικά σε μεγάλο αψίδωμα εικονογραφείται η Ρίζα του Ιεσσαί, από τις παλαιότερες σωζόμενες παραστάσεις του θέματος. Δίπλα απεικονίζονται δυο ολόσωμοι στρατιωτικοί άγιοι και δυο αυτοκρατορικά πορτραίτα, που σύμφωνα με τους μελετητές, ταυτίζονται με τον Αλέξιο Α’ Κομνηνό, ιδρυτή πιθανόν της μονής και τον Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο που συνδέεται με σημαντικά ιστορικά γεγονότα στην περιοχή το 1259 και πιθανόν και με την ανακαίνιση του καθολικού.

Panagia Mavriotissa

The monastery of Panagia Mavriotissa founded in the 11th century. The church is a single-aisled basilica with later, spacious plain, where the 16th century was attached to part of the south wall of the chapel of St. John the Theologian, giving the monument its current form. The temple murals, the work of many artists, dating back to the 13th century and survives in fragments. Casings and a large vaulting illustrated one of the oldest surviving depictions of the Root of Jesse and illustrated by two full-length military saints and two imperial portraits (Alexios Komninos and Michael Paleologos OR), underlining the connection of the monastery with important historical events of the city. The particularly important devotional role of the monastery in the local society continues to exist as every year the day of the Assumption is a procession of the miraculous icon of Panagia Porphyra, which transferred from the cathedral to the church of the monastery, where it remains until the Deposit of Honest zone Mary.

Ταξιάρχες Μητροπόλεως

Ο ναός των Ταξιαρχών, τρίκλιτη βασιλική με κιονοστοιχίες, οικοδομήθηκε τον 10ο αιώνα. Το κεντρικό κλίτος καλύπτεται με ημικυλινδρική καμάρα και φέρει έντονα υπερυψωμένο φωταγωγό. Σε άγνωστη χρονική στιγμή κατέπεσε τμήμα του βορείου κλίτους και του νάρθηκα που ανακτίστηκε κατά το διπλάσιο σε πλάτος. Διακρίνονται δυο κύριες περίοδοι ιστόρησης του ναού. Η πρώτη, σύγχρονη με την οικοδόμησή του, σώζεται αποσπασματικά και εντοπίζεται κυρίως στον νάρθηκα. Η δεύτερη (14ος αιώνας) περιορίζεται στο Ιερό Βήμα και στο κεντρικό κλίτος, το οποίο είναι κατάγραφο με σκηνές από το Δωδεκάορτο, τα Πάθη και ολόσωμους αγίους. Οι απεικονίσεις ξένων ηγεμόνων της πόλης στις τοιχογραφίες και οι αναφορές τους στις επιγραφές του ναού, μαζί με τις νεκρικές προσωπογραφίες επιφανών Καστοριανών στις εξωτερικές τοιχογραφίες του νοτίου τοίχου (15ος αιώνας), αποτελούν τεκμήρια της ιστορικής συνέχειας, αλλά και της συνεχούς κοιμητηριακής χρήσης του χώρου. Στο βόρειο κλίτος φιλοξενείται ο τάφος του Παύλου Μελά, πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα.

Taxiarxes

The church of Taxiarches, a group of monuments in their respective churches of St. Stephen and St. Anargyroi, founded in the 10th century. This basilica with two colonnades. The nave is covered with barrel vault bears strongly elevated skylight and two subsequent (1937) buttresses on the south side. Distinguish two main periods depict the church. The first, with modern building of the temple, fragmentary preserved and located mainly in the narthex. The second (14th century) is limited to the sanctuary and nave, which is full of scenes of the Twelve Feasts, the Passions and full-length saints. The illustrations of the city rulers in the murals and their references to the temple inscriptions with funerary portraits of prominent Kastorian external frescoes are evidence of historical continuity, but also the continuous cemetery space usage to modern times, which in the north aisle hosted Macedonian tomb of Pavlos Melas.

Αγ. Ιωάννης ο Θεολόγος (παρεκκλήσι)

Το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου κτίστηκε το 1552 με χορηγό κάποιον Θεόδωρο, όπως προκύπτει από την κτητορική επιγραφή. Πρόκειται για μονόχωρο ναό που προσκολλήθηκε σε τμήμα της νότιας τοιχοποιίας του καθολικού της Παναγίας Μαυριώτισσας. Ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες φιλοτεχνημένες από τον ζωγράφο Ευστάθιο Ιακώβου, πρωτονοτάριο Άρτας που εργάστηκε και στη μονή Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης στην Ήπειρο. Το εικονογραφικό πρόγραμμα, που καλύπτει και την εξωτερική όψη της δυτικής τοιχοποιίας, διατάσσεται σε τρεις ζώνες και είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο με σκηνές από τον βίο του Χριστού, τα θαύματα και τους πειρασμούς. Εξωτερικά, αξίζει να σημειωθεί η παράσταση του Άγιου Σισώη μπροστά στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, θέμα που εμφανίζεται συχνά στην εικονογραφία από τον 15ο αιώνα και έπειτα.

Ag. Ioannis Theologos

The chapel of St. John was built in 1552 to sponsor someone Theodore, as evidenced by the inscription. This one-room church was attached to part of the south wall of the monastery of Panagia Mavriotissa, single-aisled basilica with later, spacious plain, founded in the 11th century. The church is full of paintings sculpture by painter Efstathios James, protonotarios Arta worked and the monastery Panagia Molivdoskepasti Epirus. The iconographic program, which covers the outside of the west wall, arranged in three zones and is particularly extensive with scenes from the life of Christ, miracles and temptations. Externally, it is worth noting the performance of Saint Bishoi front of the tomb of Alexander the Great, an issue that appears in the iconography often from the 15th century onwards.

Αρχοντικό Τσιατσιαπά στο Απόζαρι

Το αρχοντικό Τσιατσιαπά -ή Μόραλη, σύμφωνα με το επώνυμο του πρώτου ιδιοκτήτη- βρίσκεται στην παραδοσιακή συνοικία «Απόζαρι». Χτίστηκε το 1754, με βάση ανάγλυφη επιγραφή σε γωνιόλιθο της νοτιοδυτικής γωνίας του κτίσματος, και αποτελεί λαμπρό δείγμα της κοσμικής αρχιτεκτονικής της εποχής και αντανάκλαση της οικονομικής ευρωστίας της εμπορικής τάξης. Πρόκειται για τριώροφο κτίριο με ορθογωνική κάτοψη και τονισμένο οριζόντιο άξονα. Στον δεύτερο όροφο στους τοίχους και σε ξύλινες κατασκευές (ταβάνια, μεσάντρες, θύρες) υπάρχει πλούσιος ζωγραφικός διάκοσμος που χρονολογείται το 1798, σύμφωνα με επιγραφή σε διάχωρο του νοτιοδυτικού δωματίου. Στη ζωγραφική ζωφόρο κυριαρχούν καθαρά διακοσμητικά φυτικά θέματα, ανθοδοχεία, κάνιστρα με φρούτα, αναπαραστάσεις ζωϊκής μορφής, πόλεις και αρχιτεκτονήματα, θέματα από λαϊκές παραδόσεις και συμβολισμούς. Η διακόσμηση συνδυάζει στοιχεία από την τοπική παράδοση, την δυτικοευρωπαϊκή τέχνη (μπαρόκ, ροκοκό) και την ανατολίτικη τέχνη. Το έργο της αποκατάστασής του ολοκληρώθηκε με τη συντήρηση των τοιχογραφιών και των ξυλόγλυπτων διακοσμήσεων, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Arxontiko Tsiatsiapa

The Tsiatsiapa mansion - or Moralis, according to the first owner name -Located in the traditional district "Apozari". Built in 1754, it follows from bossing cornerstones in the southwest corner of the building, and a shining example of secular architecture of the era and reflect the financial health of the merchant class. This three-storey building with a rectangular plan and toned horizontal axis. On the second floor and wooden structures (ceilings, traditional cupboards, doors) there is intense paintings dating from 1798, according to an inscription at separating the southwestern room. Painting frieze dominated purely decorative floral motifs, vases and baskets of fruit, animal shape representations, cities and architectural, matters of lore and symbolism. The decor of the mansion combines elements of the local tradition, the Western European art (Baroque and Rococo) and the oriental art.

Εισόδια της Θεοτόκου

Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, γνωστός και ως του «Τσιατσιαπά», βρίσκεται στη βορειανατολική πλευρά της λίμνης της Καστοριάς (Απόζαρι). Οικοδομήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, αποτελούσε καθολικό μονής και μετόχι της Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Πρόκειται για μονόχωρο ναό με νάρθηκα, εξωτερική τοιχογραφία που χρονολογείται βάσει επιγραφής το 1627 και εσωτερικό τοιχογραφικό διάκοσμο, ο οποίος εντάσσεται χρονολογικά και τεχνοτροπικά σε τρεις χρονικές περιόδους. Η παλαιότερη φάση της τοιχογράφησης (περί το 1610 – 1612), έργο ενός ζωγράφου, εντοπίζεται στον κυρίως ναό και οι δύο επόμενες και πλουσιότερες (1613/1614), έργο δύο αγιογράφων, διακοσμούν τον νάρθηκα. Το, εξαιρετικής τέχνης, ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο, με την τριμερή καθ’ ύψος διαίρεση και τις θύρες της Ωραίας Πύλης και της Πρόθεσης, χρονολογημένο στο τρίτο τέταρτο περίπου του 17ου αιώνα, αντανακλά την ευμάρεια των πιστών χορηγών του. Το μνημείο είχε αποκατασταθεί στο Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και συντηρήθηκαν οι τοιχογραφίες του στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς.

Eisodia Theotokou

The church of the Virgin Mary, known as the Tsiatsiapa, located on the northeast side of Lake Kastoria (Apozari). Built in the early 17th century, it was a Catholic monastery and was a dependency of I. M. St. Catherine of Sinai. This is one room temple with a narthex, an outdoor mural dating based label in 1627 and interior mural period falls chronologically and stylistically into three periods. The earliest phase of frescoes (around 1610-1612), the work of a painter, located in the nave and the two incoming and richest (1613/1614), two painters work, decorate the narthex. The, exquisite art, carved and gilded iconostasis with the Tripartite height division and the doors of the Holy Door and Intent, dated to the third quarter of the 17th century, reflecting the affluence of faithful donors.

Παναγία ενορίας Αγ. Αναργύρων

Ο ναός της Παναγίας στην ενορία Αγ. Αναργύρων βρίσκεται στην περιοχή του Ξενία, εντός της βυζαντινής οχύρωσης. Πρόκειται για μονόχωρο ξυλόστεγο ναό με ημικυκλική κόγχη στα ανατολικά και μεταγενέστερο πλάγιο νάρθηκα στα βόρεια. Άγνωστη παραμένει η χρονολογία οικοδόμησης του μνημείου, ενώ από την πρώτη φάση διακόσμησης διασώζονται μόνον οι τοιχογραφίες στον ανατολικό τοίχο του Ιερού Βήματος, που χρονολογούνται στα μέσα περίπου του 16ου αιώνα. Γνωστή, ωστόσο, είναι η φάση της πλήρους ανακαίνισης του κυρίως ναού (Σεπτέμβριος 1634) με τη συνδρομή τεσσάρων «τιμιωτάτων και ευγενεστάτων αρχόντων», σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδου. Η κατασκευή και τοιχογράφηση του πλάγιου νάρθηκα σύμφωνα με τη δεύτερη κτητορική επιγραφή τοποθετείται χρονολογικά στις 25 Απριλίου 1657. Οι τοιχογραφίες του 17ου αιώνα συνδέουν το μνημείο με τοπικό εργαστήριο αγιογράφων, το οποίο δραστηριοποιείται με επίκεντρο πιθανόν την Καστοριά και σε άλλα δυο μνημεία του ίδιου αιώνα στην πόλη. Το μνημείο έχει αποκατασταθεί και έχει συντηρηθεί ο τοιχογραφικός διάκοσμός του στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Panagia enorias Ag. Anargyron

The church of Our Lady Parish Ag. Anargyroi located in Xenia area within the Byzantine fortifications. They roomed aisled basilica with a semicircular apse on the east side and later cast in the north. Unknown remains the chronology of the monument building. Known, however, is the phase of full refurbishment (September 1634) of the east wall with the help of four "timiotaton and kindly rulers," according to the inscription above the entrance of the north wall of the nave. The second - quite damaged - inscription (April 25, 1657) discloses the next construction phase (construction and murals) of the lateral splint adding sponsored the priest George and his family members. Wall paintings (early 16th century) located in the sanctuary and in the nave depicting saints coveralls, plant ornamental motifs, Evangelical scenes (life and miracles of Christ) and performances by eothina. In the narthex illustrated themes from the life of Mary and the Second Coming.

Αγ. Απόστολοι ενορίας Ελεούσης

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, αφιερωμένος στους αποστόλους Πέτρο και Παύλο, οικοδομήθηκε τον 16ο αιώνα και βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου της πόλης της Καστοριάς στην ενορία Ελεούσας. Είναι μονόχωρος ξυλόστεγος ναός με τοιχογραφικό διάκοσμο που χαρακτηρίζεται από υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα, ανώτερη αισθητική και θεολογική αξία, καθώς φιλοτεχνήθηκε από τον ονομαστό ζωγράφο Ονούφριο το 1547, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή που βρίσκεται στο μέσο του βόρειου τοίχου. Το εικονογραφικό πρόγραμμα ακολουθεί το καθιερωμένο των βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών με ορισμένες ιδιαιτερότητες που οφείλονται στην ευρύτατη παιδεία, καλλιτεχνική δεινότητα και ανώτερη ευφυΐα του ζωγράφου. Υπάρχουν επιλεκτικά σκηνές από τον λειτουργικό κύκλο, το Δωδεκάορτο και μεμονωμένες μορφές αγίων, μαρτύρων και ιεραρχών. Εντυπωσιακή είναι η παράσταση της Αγίας Τριάδας στο αέτωμα του δυτικού τοίχου που εμπεριέχει υψηλά συμβολικά και θεολογικά νοήματα. Ο ναός έχει αποκατασταθεί και έχουν συντηρηθεί οι τοιχογραφίες του στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007- 2013.

Ag. Apostoloi

The church of the Holy Apostles, dedicated to the apostles Peter and Paul, built in the 16th century and is located on the north side of the peninsula city of Kastoria in Eleousa parish. It is single-nave church with a wooden roof and wall paintings characterized by high artistic quality, superior aesthetics and theological value as created by the famous painter Onoufrio in 1547, according to the dedicatory inscription on the north wall. The iconographic program follows the standard of Byzantine and post-Byzantine churches with some peculiarities due to widespread literacy, artistic flair and superior intelligence of the artist. There selectively scenes from the operating cycle, the Twelve and individual saints, martyrs and hierarchs. Impressive is the representation of the Holy Trinity in the west wall pediment containing high symbolic and theological meanings.

Αγ. Νικόλαος του Μαγαλειού

Ο Άγιος Νικόλαος του Μαγαλειού είναι μονόχωρος ναός με καλά διατηρημένο τοιχογραφικό σύνολο που φιλοτεχνήθηκε, σύμφωνα με τους μελετητές, από τους καλλιτέχνες του εργαστηρίου της Καστοριάς (Σχολή Καστοριάς) σε ένα λιγότερο κλασικό ύφος. Το εργαστήριο, στενά συνδεδεμένο με τη βυζαντινή παράδοση τόσο εικονογραφικά όσο τεχνοτροπικά, δραστηριοποιήθηκε την περίοδο 1483-1510 στην περιοχή των Βαλκανίων με έδρα πιθανόν την Καστοριά, όπου σώζονται και τα καλύτερα του έργα. Ο αστικός χαρακτήρας της τέχνης του είναι εμφανής στις λόγιες επιγραφές, στην πολυτέλεια των υφασμάτων και στις σχέσεις με δυτικούς εκφραστικούς τρόπους. Ο ναός εντάσσεται σε σύνολο μνημείων με κυριότερα τον Άγιο Νικόλαο της αρχόντισσας Θεολογίνας και τον Άγιο Νικόλαο της μοναχής Ευπραξίας, όπου μπορεί κανείς να διακρίνει την πορεία του εργαστηρίου στον βαλκανικό χώρο. Στο Ιερό διατηρούνται τοιχογραφίες του 17ου αιώνα.

Ag. Nikolaos Magaleiou

St. Nikolaus Magaleiou is a single-aisled basilica with well-preserved fresco ensemble was created, according to scholars, artists of Kastoria (Kastoria School Laboratory) in a less classical style. This workshop is closely linked to the Byzantine tradition both pictorial as stylistically, he was active in the period 1483- 1510 in the Balkan region with headquarters probably Kastoria, where are saved and the best works. The urban character of his art is evident in scholarly inscriptions in luxury fabrics and its relations with western expressive modes. The church is set monument to St. Nicholas Theologinas Lady and Saint Nicholas of nun Eupraxia, where one can see the course of the workshop with more or less traditional projects at the time of his activity in the Balkans.

Αγ. Νικόλαος της μοναχής Ευπραξίας

Ό Άγιος Νικόλαος της μοναχής Ευπραξίας, μονόχωρος ναός πιθανόν τοιχογραφημένος από δυο ζωγράφους, αποτελεί ακέραιο ζωγραφικό σύνολο και αντιπροσωπεύει το κλασικό ύφος του εργαστηρίου της Καστοριάς (Σχολή Καστοριάς). Το εργαστήριο, στενά συνδεδεμένο με τη βυζαντινή παράδοση τόσο εικονογραφικά όσο τεχνοτροπικά, δραστηριοποιήθηκε την περίοδο 1483-1510 στην περιοχή των Βαλκανίων με έδρα πιθανόν την Καστοριά, όπου σώζονται και τα καλύτερα του έργα. Ο αστικός χαρακτήρας της τέχνης του είναι εμφανής στις λόγιες επιγραφές, στην πολυτέλεια των υφασμάτων και στις σχέσεις του με δυτικούς εκφραστικούς τρόπους. Ο ναός εντάσσεται σε σύνολο μνημείων με κυριότερα τον Άγιο Νικόλαο της αρχόντισσας Θεολογίνας και τον Άγιο Νικόλαο του Μαγαλειού και άλλα μνημεία, όπου μπορεί κανείς να διακρίνει την πορεία του εργαστηρίου με περισσότερο ή λιγότερο κλασικά έργα στον συγκεκριμένο χρόνο της δραστηριότητάς του στον βαλκανικό χώρο.

Ag. Nikolaos monaxhs Efpraxias

St. Nicholas the nun Eupraxia is a single-aisled basilica probably frescoes of two painters, a full set of painting and represents the classic style of Kastoria (Kastoria School workshop). This workshop is closely linked to the Byzantine tradition both pictorial as stylistically, he was active in the period 1483- 1510 in the Balkan region with headquarters probably Kastoria, where are saved and the best works. The urban character of his art is evident in scholarly inscriptions in luxury fabrics and its relations with western expressive modes. The church is set monument to St. Nicholas Theologinas Lady and Saint Nicholas Magaleiou, where one can see the course of the workshop with more or less traditional projects at the time of his activity in the Balkans.

Αγ. Νικόλαος της αρχόντισσας Θεολογίνας

Ο Άγιος Νικόλαος της αρχόντισσας Θεολογίνας είναι μονόχωρος ναός με ζωγραφικό διάκοσμο που φιλοτεχνήθηκε αρχικά, σύμφωνα με τους μελετητές, από τους καλλιτέχνες του εργαστηρίου της Καστοριάς (Σχολή Καστοριάς) και στο οποίο αποδίδεται με βεβαιότητα μόνον η παράσταση της Βαϊοφόρου στον βόρειο τοίχο. Ο ναός αποτελεί σύνολο μνημείων με τον Άγιο Νικόλαο της μοναχής Ευπραξίας και τον Άγιο Νικόλαο Μαγαλειού, όπου μπορεί κανείς να διακρίνει την πορεία του εργαστηρίου με περισσότερο ή λιγότερο κλασικά έργα στον συγκεκριμένο χρόνο της δραστηριότητάς του στον βαλκανικό χώρο. Οι υπόλοιπες επιφάνειες του κυρίως ναού και του νάρθηκα διακοσμούνται εκ νέου με τοιχογραφίες, χορηγία της αρχόντισσας Θεολογίνας, που σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή χρονολογούνται το 1663. Το μνημείο έχει αποκατασταθεί στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Ag. Nikolaos Arxontissas Theologinas

Agios Nikolaos Lady Theologinas is a single-aisled basilica with painted decoration was created, according to scholars, artists of the workshop Kastoria (Kastoria School) and is assigned with certainty only the representation of the Entry into Jerusalem on the north wall. This workshop is closely linked to the Byzantine tradition both pictorial as stylistically, he was active in the period 1483- 1510 in the Balkan region with headquarters probably Kastoria, where are saved and the best works. The urban character of his art is evident in scholarly inscriptions in luxury fabrics and its relations with western expressive modes. The church is set monument to St. Nicholas the nun Eupraxia and Agios Nikolaos Magaleiou, where one can see the course of the workshop with more or less traditional projects at the time of his activity in the Balkans.